مدیریت استراتژیک به معنی طراحی اقدامات و برنامه‌های منسجم و هدفمند، برای رسیدن به اهداف بلندمدت سازمان است. قبلا در مقاله «تدوین استراتژی چیست و چه مراحلی دارد؟» گفتیم که اولین عامل موفقیت استراتژی، داشتن اهداف بلندمدت درست است. اما اهداف باید چگونه تعیین شوند، و در چه قالبی نوشته شوند؟ اهداف خوب چه معیارهایی دارند؟ در ادامه درباره این مطالب صحبت می‌کنیم.
از هدف نهایی شروع کنید: چشم‌انداز(Vision) و ماموریت(Mission)
به قول استفان کاوی، نویسنده کتاب هفت عادت مردمان مؤثر، از پایان آغاز کنید. برای داشتن یک استراتژی موفق، اول مشخص کرد که واقعاً در نهایت این سازمان به دنبال چه است؟ اغلب پاسخ این سوال عمیقاً به باورها، ارزش‌ها و علایق موسسین و مدیران سطح بالای کسب‌وکار مرتبط است. اما از دید مدیریت استراتژیک، مهم است که اهداف نهایی به روشنی مشخص شوند و با همه کارکنان به اشتراک گذاشته شده و به باور مشترک همه تبدیل شوند.
یکی از ابزارهای رایج برای ترسیم اهداف نهایی سازمان، نوشتن چشم‌انداز و بیانیه ماموریت سازمان است.
چشم‌انداز و ماموریت سازمان، جملاتی زیبا برای دیوار نوشته نیستند، بلکه باید مبدأ مشترک مدیران و کارکنان، برای تمام تصمیمات و برنامه‌های بلندمدت و کوتاه مدت باشند.
برای اینکه در ادامه مسیر مدیریت استراتژیک، بتوانید موفق عمل کنید، خوب است ویژگی‌های چشم‌انداز و ماموریت مناسب را بدانید و بر این اساس آن را بنویسید یا اصلاح کنید.
چشم انداز یا ویژن سازمان را چطور بنویسیم؟
برای نوشتن یک چشم‌انداز خوب، نکات زیر را در نظر بگیرید:
- تصویری از آینده دوردست سازمان و کسب‌وکار ارائه دهید.
تصویر چشم‌انداز قرار است مثل ستاره قطبی، مسیر اصلی را به همه نشان دهد. این تصویر کمک می‌کند علایق مشترک در سازمان ایجاد شود و تمرکز بیشتر گردد. - یک هدف جسورانه و چشمگیر ارائه کنید.
البته هدفی که سخت، ولی قابل انجام باشد، نه تخیلی و آرزو مانند. تصویری که با منابع به هیچ وجه امکان پذیر نیست، ویژن خوبی نیست. - با کلمات قدرتمند، تصویرپردازی کنید.
چشم‌انداز سازمان باید تصویری شفاف و انگیزه بخش از آینده سازمان ارائه دهد. تصور کنید دوست دارید سازمان در آینده دوردست به چه چیزی تبدیل شود؟ با صفات و عبارات مناسب این آینده را طوری توصیف کنید که کارکنان بتوانند تصویر آن را در ذهنشان ببینند.
می‌توانید این سوالات را از خود بپرسید: شرکت چه شکل و جایگاهی خواهد داشت؟ کارکنان آن چه‌طور افرادی خواهند بود؟ مشتریان و همکاران شما چگونه خواهند بود؟ - مختصر و مفید بنویسید.
ویژن باید نسبتاً کوتاه باشد و روی یک یا چند ویژگی خاص تمرکز کند. به این ترتیب بیشتر در خاطر کارکنان می‌ماند و روی احساس آنها اثرگذاری بیشتری خواهد داشت.
برای یادآوری بهتر، به خاطر بسپرید که اهداف بلندمدت خوب است ویژگی «بمب» داشته باشند:
- ب(بزرگ)
- م(مهیج)
- ب(به سختی قابل دستیابی)
مثال‌هایی از چشم‌انداز برخی برندهای بزرگ:
- گوگل: «فراهم کردن دسترسی به اطلاعات جهان تنها با یک کلیک»
- اینستاگرام: «ثبت و به اشتراک‌گذاری لحظات جهان»
- مکدونالد: «تبدیل شدن به محل و روش موردعلاقه مشتریان، برای خوردن و نوشیدن»
- تسلا: «تبدیل شدن به جذاب‌ترین شرکت خودروسازی قرن 21، با پیشگامی در گذار جهان به سوی خودروهای الکتریکی»
ماموریت یا میشن سازمان را چطور بنویسیم؟
برای نوشتن یک بیانیه ماموریت خوب، نکات زیر را در نظر بگیرید:
- مشخص کنید که اصل کار و هدف شما چیست.
ماموریت سازمان مشخص می‌کند در یک کلام قرار است سازمان چه بکند، و چه نباید بکند. - ارزش‌های اصلی سازمان را نمایش دهید.
ارزش‌های اصلی موسسین سازمان، باید به‌طور کلی در ماموریت سازمان دیده شوند. این ارزش‌ها شخصیت سازمان را شکل می‌دهند.
بیانیه ماموریت برندهای بالا:
- گوگل: «سازمان‌دهی اطلاعات جهان، و دسترسی و استفاده‌ی جهانی از آن»
- اینستاگرام: «نزدیک‌تر کردن شما به افراد و چیزهایی که دوست دارید»
- مکدونالد: «لحظه‌های خوشمزه خوشایند را برای همه آسان می‌کنیم»
- تسلا: «سرعت بخشیدن به گذار جهان، به انرژی پایدار»
ارزش‌ها یا Core Values
همان‌طور که گفتیم، معمولا ارزش‌های اصلی بر اساس دیدگاه‌ها و باورهای موسسین سازمان و مدیران سطح بالای آن شکل می‌گیرند. و گفتیم که ارزش‌های اصلی سازمان معمولاً در بیانیه ماموریت خود را نشان می‌دهند و مشخص می‌کنند که این سازمان قصد دارد بر اساس چه باورهایی و چگونه خود را به هدف نهایی‌اش برساند.
دقت کنید که در اغلب موارد: ارزش‌ها را وضع نمی‌شوند، بلکه باید آنها را کشف کنید.
شفاف کردن و نوشتن ارزش‌های اصلی برآمده از باورهای موسسین سازمان، باعث می‌شود کارکنان شما با رویکرد سازمان همسو شوند.
برگه تقلب: معمولاً ارزش‌های اصلی سامان یک یا چند مورد از موارد زیر هستند:
متعهد استراتژیک مثبت دوستانه ثابت‌قدم آموزش قابل اعتماد پرانرژی برجسته پشتیبانی واقعی وفادار ارزش اصول صادق کار تیمی مفید باورها عالی خلاقیت خدمات مشتری شایسته حساس افتخار تصویر صداقت آگاه روحیه کارآفرینی خدمات اعتماد به نفس هم‌افزایی نوآوری روابط کارآمد حداکثر ارزش عملکرد بالا قابل اعتماد فرصت پشتیبانی از کار/افراد رهبری تضمین درستکاری روابط بلندمدت انصاف ۱۰۰٪ تلاش بهره‌وری انجام کار درست استقلال تعهد عملکرد حسن نیت با مشتری رضایت مشتری پایبندی توانایی انتظارات بالا از خانواده قابلیت اطمینان سازگار حرفه‌ای‌گری بدون اغراق توسعه امنیت حفظ کردن پاسخگویی مردم اعتماد اشتیاق یکپارچگی همکاری رشد شخصی انتظارات مشتری کار ارزشمند تعالی رشد شرکت کیفیت پذیرش تغییر شور و شوق مسئولیت اجتماعی جامعه مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی تخصص مشارکت کارکنان
ادامه‌ی مسیر استراتژیک، بر مبنای اهداف روشن
چشم‌انداز سازمان، ستاره قطبی مسیر طولانی پیش روست، و ماموریت سازمان، چگونگی طی مسیر را مشخص می‌کند. این دو همواره مبنای همه استراتژی‌های سازمان شما خواهند بود.
در مراحل بعدی، اهداف میان‌مدت سازمان بر اساس هدف نهایی و ماموریت آن تعیین می‌شوند. اهداف استراتژیک میان مدت، ممکن است یک یا چندساله باشند.
در مطالب بعدی درباره برنامه‌ریزی استراتژیک و هدف‌گذاری میان مدت و کوتاه‌مدت صحبت خواهیم کرد.
دیدگاهتان را بنویسید